Việt Nam hiện thực khát vọng tự chủ chip bán dẫn: Vai trò xương sống của các cơ sở đào tạo

Trong bối cảnh cuộc đua công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt, chip bán dẫn được xem là "trái tim" của mọi thiết bị hiện đại, từ điện thoại thông minh, xe điện cho đến các hệ thống trí tuệ nhân tạo. Nhận thức rõ tầm quan trọng chiến lược này, Việt Nam đang đặt ra những mục tiêu với khát vọng lớn và các cơ sở nghiên cứu, đào tạo như Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội (HaUI) được xác định là nhân tố đóng vai trò then chốt.

Phóng sự trên Kênh truyền hình đối ngoại quốc gia Vietnam Today

Theo phóng sự của kênh truyền hình đối ngoại quốc gia Vietnam Today, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm lớn trong việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Tại phiên họp lần thứ hai của Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành bán dẫn diễn ra ngày 04/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã kêu gọi những nỗ lực khẩn trương và đồng bộ để Việt Nam có thể tự chủ trong việc thiết kế, sản xuất và thử nghiệm một số loại chip bán dẫn thiết yếu trước năm 2027.

Mục tiêu này được đặt ra trong bối cảnh thị trường Việt Nam đang là điểm đến quan trọng cho nhiều sản phẩm dựa trên công nghệ bán dẫn. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này được thúc đẩy bởi việc áp dụng nhanh chóng các công nghệ thế hệ mới như IoT, AI và 5G, cùng với nhu cầu ngày càng tăng về điện tử tiêu dùng và các chính sách kích thích mạnh mẽ từ chính phủ.

Để tiếp cận rõ hơn về vai trò của các cơ sở nghiên cứu và đào tạo trong việc hiện thực hóa các mục tiêu này, chương trình đã có cuộc trao đổi với PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha - Hiệu trưởng Trường Điện - Điện tử (SEEE), HaUI – một trong những đơn vị được ưu tiên đầu tư phòng thí nghiệm bán dẫn từ ngân sách nhà nước (Quyết định số 1017/QĐ-TTg ngày 21/9/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050").

Kênh truyền hình đối ngoại quốc gia Vietnam Today trao đổi với PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha - Hiệu trưởng SEEE, HaUI

Theo PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha, mặc dù Việt Nam đi sau các quốc gia khác trong ngành công nghiệp bán dẫn, nhưng điều quan trọng là "chúng ta đã bắt đầu và vẫn còn cơ hội để bắt kịp", đồng thời nhấn mạnh sự dịch chuyển của chuỗi cung ứng toàn cầu hiện nay chính là "cơ hội vàng" để Việt Nam thu hút đầu tư và tiếp cận các công nghệ mới.

"Nhìn về tương lai, nếu chúng ta làm chủ được khâu thiết kế, sản xuất và kiểm thử chip, chúng ta có thể xây dựng hệ sinh thái của riêng mình, tạo ra thương hiệu quốc gia, thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và hướng tới phát triển bền vững trên con đường trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045" - PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha chia sẻ.

Khi được hỏi về vai trò của các cơ sở đào tạo như HaUI, PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha khẳng định các đơn vị này đóng một vai trò "thiết yếu". Chuỗi cung ứng bán dẫn bao gồm nhiều công đoạn từ thiết kế, sản xuất đến đóng gói và kiểm thử. Mỗi cơ sở đào tạo, tùy thuộc vào thế mạnh của mình, sẽ tập trung vào một hoặc một vài công đoạn trong chuỗi giá trị đó.

PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha - Hiệu trưởng SEEE, HaUI trao đổi trên kênh truyền hình đối ngoại quốc gia Vietnam Today

PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha cũng chỉ ra thách thức lớn nhất trong đào tạo ngành bán dẫn là yêu cầu đầu tư khổng lồ vào trang thiết bị, phần mềm và đội ngũ giảng viên chất lượng cao.

Đáp lại thách thức này, Chính phủ đã có những hành động cụ thể. HaUI đã được chọn là một trong 18 trường đại học Việt Nam nhận đầu tư xây dựng phòng thí nghiệm bán dẫn cơ bản, dự kiến ra mắt vào năm 2026. Bên cạnh đó, các hoạt động hỗ trợ khác như đào tạo, phát triển chuyên môn cho giảng viên và cung cấp học bổng cho sinh viên ngành bán dẫn cũng đang được triển khai.

"Những sự hỗ trợ này mang lại cho chúng tôi cơ hội lớn để tăng cường năng lực đào tạo, nghiên cứu và đóng góp vào sự thành công của chiến lược bán dẫn quốc gia," PGS.TS. Hoàng Mạnh Kha nhấn mạnh.

Những định hướng chiến lược từ Chính phủ và sự vào cuộc chủ động của các cơ sở giáo dục là bước đi quan trọng nhằm triển khai Nghị quyết số 51/NQ-CP ngày 18 tháng 03 năm 2025 về việc "Ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận số 91-KL/TW ngày 12 tháng 8 năm 2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hội nhập quốc tế”. Trong chương trình hành động này, việc phát triển các ngành công nghệ cao, đặc biệt là xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn tự chủ, được xác định là một nhiệm vụ đột phá. Sự đầu tư bài bản cho các phòng thí nghiệm hiện đại, đi cùng các chính sách hỗ trợ đào tạo giảng viên và thu hút sinh viên, chính là những bước đi cụ thể hóa mục tiêu chiến lược đó. Sự cộng hưởng giữa chính sách vĩ mô và hành động thực tiễn được kỳ vọng sẽ tạo ra một đòn bẩy mạnh mẽ, giúp Việt Nam từng bước ghi danh trên bản đồ bán dẫn toàn cầu và hiện thực hóa khát vọng về một nền công nghệ tự chủ, phát triển bền vững.